Wydanie
przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w dniu 15 września 2020 r.
wyroku w przedmiocie polecenia Poczcie Polskiej S.A. realizacji działań w
zakresie przeciwdziałania COVID-19 zmierzających do przygotowania i
przeprowadzenia wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w 2020 roku w
trybie korespondencyjnym, a także liczne komentarze w przestrzeni publicznej,
obligują Akademickie Kluby Obywatelskie im. Lecha Kaczyńskiego do zajęcia
stanowiska.
Wyrok wydany
przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, aktualnie nieprawomocny,
oraz sporządzone do niego uzasadnienie, wywołuje w naszych Klubach, ale
także wśród sympatyków stanowczy sprzeciw, zarówno w sferze prawnej
jak i społecznej.
Postanowieniem
Marszałka Sejmu RP z dnia 5 lutego 2020 r. w sprawie zarządzenia
wyborów Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej /Dz.U. 2020.184/, jako termin
wyborów prezydenckich wskazany został dzień 10 maja 2020 r.. Potem,
rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 13 marca 2020 r. /Dz.U.2020.433/
ogłoszony został na obszarze Rzeczpospolitej Polskiej stan zagrożenia
epidemicznego, a to wobec niespotykanego na skalę światową rozprzestrzeniania
się choroby SARS-CoV-2. Gdy czytamy uzasadnienie do wyroku, wydaje się, że Wojewódzki
Sąd Administracyjny w Warszawie całkowicie pominął okoliczności i realia
prawne, w których podejmowana była decyzja premiera Mateusza Morawieckiego.
WSA w
Warszawie jako główne zarzuty wobec decyzji wskazuje brak podstawy prawnej do
jej wydania, brak przepisów wprowadzających powszechny korespondencyjny system
głosowania i pominięcie Państwowej Komisji Wyborczej jako organu powołanego do
przeprowadzenia wyborów zgodnie z ustawą Kodeks wyborczy. W żadnym
razie nie można zgodzić się z takim rozumowaniem. Zgodnie ze znaną już od
czasu prawa rzymskiego zasadą lex specialis derogat legi generali
(przepis szczegółowy należy stosować przed przepisem ogólnym) przyjęta przez
Sejm RP ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach
związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19,
innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. poz.
374, 567 i 568, dalej “specustawa Covid-19”) dawała w art. 11,
podstawę prawną do wydania decyzji przez Prezesa Rady Ministrów. Tak należy
traktować przepisy specustawy wobec ustawy Kodeks wyborczy. Decyzja Premiera
nie pozbawiała w żadnym razie Państwowej Komisji Wyborczej jej roli,
a Poczta Polska S.A. miała wykonywać czynności techniczne umożliwiające
przeprowadzenie wyborów. Co więcej, rola samej Poczty Polskiej S.A. zapisana
jest również w ustawie Kodeks wyborczy, na który powołuje się sąd
administracyjny.
Z absolutnym
zdziwieniem przyjąć należy pogląd Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego
w Warszawie, który w uzasadnieniu wyroku podaje: Wybory
korespondencyjne, jako niezgodna z prawem obowiązującym w dniu
wydania zaskarżonej decyzji wyłączna forma głosowania, nie zapewniały ani
równości wyborów, ani bezpośredniości wyborów. Nie może też być uznana za
sposób głosowania zapewniający ich tajność. Na podstawie jakich przepisów
prawa sąd administracyjny uprawniony jest do rozstrzygania, czy taki sposób
głosowania jest zgodny z zasadami wyborów prezydenckich wynikających
z Konstytucji RP oraz Kodeksu wyborczego? Kwestia ta może być oceniana
przez Sąd Najwyższy w ramach jego wyłącznego uprawnienia do stwierdzenia
ważności wyborów prezydenckich. Powstaje również pytanie, na jakiej podstawie
sąd administracyjny wyrokuje, że powszechne wybory korespondencyjne nie
spełniają warunków równości, tajności i bezpośredniości w sytuacji,
kiedy uznano, że wymogi te są spełnione, gdy korespondencyjnie głosować mogły
określone grupy społeczne tj. osoby niepełnosprawne, osoby przebywające na
kwarantannie i osoby po 60 roku życia.
Wojewódzki
Sąd Administracyjny w Warszawie, podaje w uzasadnieniu również :
Przede wszystkim należy wyjaśnić, że jednym z fundamentów państwa
prawa, jakim jest Rzeczpospolita Polska (art. 2 Konstytucji R.P.), jest moc
wiążąca, stabilność i przewidywalność obowiązującego prawa. Sąd
zupełnie nie zwrócił uwagi na konieczność zapewnienia stabilności władzy
państwowej jako takiej i to w szczególności jej najważniejszego urzędu, jakim
jest urząd Prezydenta RP. Decyzja Premiera była zaś podyktowana koniecznością
realizacji postanowienia Marszałka Sejmu o przeprowadzeniu wyborów w dniu 10
maja 2020 r., a ewentualny brak działań ze strony Premiera w tym zakresie
mógłby być odczytywany jako niedopełnienie obowiązków ciążących na Prezesie
Rady Ministrów i niezapewnienie kontynuacji na urzędzie Prezydenta RP,
niezależnie od tego, kto w wyniku wyborów urząd ten by objął. Zgodnie art. 146
ust. 4 pkt 7 Konstytucji RP: „W zakresie i na zasadach
określonych w Konstytucji i ustawach Rada Ministrów
w szczególności: 7. zapewnia bezpieczeństwo wewnętrzne państwa oraz
porządek publiczny”. Prezes Rady Ministrów, wydając kwestionowaną przez sąd
administracyjny decyzję, wypełniał przepis rangi konstytucyjnej.
Można
zauważyć, że uzasadnienie wyroku w dużej mierze powtarza argumentację
znaną z przedwyborczych sporów politycznych w tamtym okresie, która
ze stanem faktycznym nie miała i nie ma wiele wspólnego. Rodzi to
podejrzenie o stronniczość polityczną sądu i polityczny charakter
wyroku.
Akademickie
Kluby Obywatelskie im. Lecha Kaczyńskiego wspierają decyzję Prezesa Rady
Ministrów dostrzegając, że była ona oparta na obowiązujących przepisach rangi
ustawowej i zmierzała do zapewnienia demokratycznych wyborów,
bezpieczeństwa wewnętrznego kraju i stabilności władzy państwowej na
najwyższym urzędzie Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej.
Wyrażamy
nadzieję, że sąd wyższej instancji zmieni wyrok Wojewódzkiego Sądu
Administracyjnego.
W imieniu
Zarządów Akademickich Klubów Obywatelskich im. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego:
prof. dr
hab. Stanisław Mikołajczak – Przewodniczący AKO Poznań
prof. dr hab. Bogusław Dopart – Przewodniczący AKO Kraków
prof. dr hab. inż. Artur Świergiel – Przewodniczący AKO Warszawa
prof. dr hab. Michał Seweryński – Przewodniczący AKO Łódź
prof. dr hab. inż. Bolesław Pochopień – Przewodniczący AKO Katowice
prof. dr hab. inż. Andrzej Stepnowski – Przewodniczący AKO Gdańsk
prof. dr hab. Waldemar Paruch – Przewodniczący AKO Lublin
prof. dr hab. Małgorzata Suświłło – Przewodnicząca AKO Olsztyn
dr hab. Jacek Piszczek – Przewodniczący AKO Toruń
prof. dr hab. Mariusz Orion-Jędrysek – Przewodniczący AKO Wrocław
Poznań,
Warszawa,Kraków, Łódź, Gdańsk, Katowice, Lublin, Olsztyn, Toruń, Wrocław,
6.10.2020