Pożegnanie Pani Profesor Marii Dzielskiej

Szanowni Państwo Bliscy i Przyjaciele Zmarłej

Szanowny Panie Prezydencie Rzeczypospolitej

Czcigodny Księże Arcybiskupie

Magnificencjo Rektorze

Dostojni Goście

        

         Akademicki Klub Obywatelski im. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego w Krakowie, w łączności z bratnim Klubem poznańskim, składa dziś hołd Pani Profesor Marii Dzielskiej. Przed laty współtworzyła nasze stowarzyszenie, pozostała jego podporą do swych ostatnich dni. Misję budowania wspólnoty skupionej wokół wartości akademickich i obywatelskich podjęła Pani Profesor  już jako wybitny uczestnik i świadek procesu przemian, który kierował Polskę na drogi praworządności, sprawiedliwości i suwerenności. Zasługi obywatelskie Prof. Marii Dzielskiej były jak kamień węgielny naszego stowarzyszenia; one stały się też, wraz z prawością, siłą przekonań i szlachetną prostolinijnością, podstawą Jej wysokiego pośród nas autorytetu.

         Jako ludzie pracy naukowo-badawczej mogliśmy się szczególnie chlubić dokonaniami Pani Profesor Dzielskiej w zakresie dydaktyki uniwersyteckiej, Jej wybitną erudycją i uczonością, Jej pozycją w nauce polskiej i światowej. Z podziwem studiowaliśmy Jej opus magnum, monografię Hypatia z Aleksandrii, książkę o najwyższych standardach rzetelności naukowej, wnikliwości i biegłości wnioskowania, bogactwa wyobraźni historycznej, sprawności pisarskiej. Drogę do międzynarodowej sławy przetarło tej książce wydawnictwo naukowe jednego z najlepszych uniwersytetów na świecie; rangę tej monografii potwierdziły gremia znakomitych specjalistów.

         Profesor Maria Dzielska była człowiekiem syntezy. W swym warsztacie naukowym połączyła badania historyczne z filologią klasyczną i translatoryką naukową. Wnikając z naukowym obiektywizmem w złożoną rzeczywistość późnego Rzymu i wczesnego Bizancjum,    pełnoprawnym przedmiotem badań czyniła legendy biograficzne.  Tak było w przypadku Hypatii aleksandryjskiej, tak też w odniesieniu do postaci mniemanego pogańskiego cudotwórcy i mesjasza z I wieku po Chrystusie – Apoloniusza z Tiany.  Przedmiotem badań Pani Profesor był świat pogański i chrześcijański, pogranicza refleksji filozoficznej i myśli religijnej, magia świata hellenistycznego i mistyka chrześcijańska. Jej dziełem jest polski kształt myśli teologicznej i polski odpowiednik stylu pism Pseudo-Dionizego Areopagity. Jakże nie wyrazić podziwu dla tak wielu różnorodnych kompetencji – jakże w obliczu tak rozległego pola spełnień badawczych nie mówić o wielkości Uczonej?

         Ale jest jeszcze jeden wymiar wielkości Pani Profesor, którą dziś żegnamy. Była uosobieniem syntezy życia refleksyjnego i czynnego; vita activa i vita contemplativa łączyły się w Niej węzłem wysokich powinności. Służyła polskim sprawom – polskiej wspólnocie obywatelskiej, polskiej wspólnocie symbolicznej – do swych ostatnich chwil, a wszystkiemu, w co się angażowała, nadawała rangę specjalnej istotności. Odcisnęła znaki swojej obecności w przestrzeni zabytkowego Krakowa, w krakowskich instytucjach kultury i pamięci (w Muzeum Narodowym w szczególności). Oddała cząstkę swej duszy wsi Łopuszna, część swego cennego czasu i wspaniałej energii – Związkowi Podhalan. Wspierała misję kulturotwórczą mediów, występując w popularnonaukowych programach telewizyjnych. W salach wykładowych  i pokojach seminaryjnych Uniwersytetu Jagiellońskiego była Mistrzynią wiedzy, która integruje młodego człowieka z wielką tradycją i formuje dusze w ładzie kalokagatii. W swym domu – najprawdziwszym salonie intelektualnym – przyjmowała znamienite grono ludzi refleksji i czynu.

         Szanowna, Droga Pani Profesor! Aby wyrazić dojmujące uczucie straty, na próżno szukamy dziś niezużytych własnych słów. Niech nas pocieszą i umocnią słowa modlitwy patrystycznej, słowa św. Augustyna, płynące ze źródeł mądrości, z których i Pani Profesor czerpała: „O, Panie Boże nasz, […] u Ciebie żyje zawsze nasze dobro”. Tu, w świątyni  symbolizującej duchowy kosmos i chrześcijański uniwersalizm, proszę jeszcze od nas przyjąć, jako specjalny dar serc pełnych żałoby, te bezimienne wersety Antologii Palatyńskiej. Nam – mówią one o śmiertelności i wieczności:

         „W milczeniu, niedostrzegalnie, idzie przed siebie siwy Czas. / Sam niewidzialny, czyni widzialnych niewidzialnymi, a niewidzialnych wyprowadza na światło”.    

 Kraków, 6 sierpnia 2018 r.

 prof. dr hab. Bogusław Dopart 
Przewodniczący AKO w Krakowie